środa, 18 lipca 2012

Sybilla Augusta i Ludwik Turecki

Rola wpływów orientalnych na kulturę europejską od poły XVII wieku, jest nieoceniona. Cała moda późnego baroku i rokoka, wywodziła się przecież od kimon japońskich, a na przełomie XVII i XVIIIw. również inspiracje tureckie odegrały ważną rolę w kształtowaniu się stylu. Tkaniny bizarre, chinoiserie, turquerie, chine a la branche, chintz i malowane jedwabie z Chin, stanowiły olbrzymi (jeżeli nie przeważający) procent tekstyliów stosowanych na ubiory, paramenty kościelne i w wystroju wnętrz. Wnętrza również nie były wolne od stylizacji egzotycznych. Pokoje, chińskie, perskie i tureckie, palmiarnie, palarnie, gabinety lustrzane, porcelanowe, lakowe, oraz zbiory osobliwości wśród których przeważały egzotyczne muszle, koralowce i bibeloty z Azji, można było znaleźć w każdym modnym pałacu.  Oprócz tego stylizacje orientalne były bardzo popularne w meblarstwie, architekturze ogrodowej, powieściach, teatrze, operze, malarstwie i ceramice europejskiej. Zmierzch baroku i rokoko, tak poplątały ze sobą wszystkie te obce naleciałości, że czasami trudno powiedzieć gdzie kończy się styl zachodni, a gdzie zaczyna wschodni. 
Sybilla Augusta w sukni mantua z tkaniny bizarre


Mimo to, ekstrawagancja niektórych arystokratów, skupiała na sobie szczególną uwagę. Chyba najsłynniejszymi z nich, była para ekscentryków: Sybilla Augusta margrabina Baden - Baden, oraz jej mąż Ludwik Wilhelm von Baden, zwany Turkenlouis, czyli Ludwikiem Tureckim. Sybilli Auguście przypisuje się większość ekstrawaganckich pomysłów w wystroju wnętrz, oraz organizowanie maskarad i stylizowanych spotkań. Jeszcze przed ślubem, kory wzięła w wieku 15 lat w 1690 roku, interesowała się stylem choniseries, zamawiała panneau z laki i interesowała się towarami sprowadzanymi przez Holendrów. Jej pasja miała jednak okazję by rozbłysnąć dopiero na początku XVIII wieku. W 1722roku, odwiedziła słynny Pagodenburg w Monachium (Nymphenburg) i natychmiast zleciła budowlę podobnego pawilonu ogrodowego w swoim pałacu w Rastatt.

Pagodenburg w Rastatt
Pagodenburg w Nymphenburg Munich.

Powodem wzmożonych prac budowlanych i dekoratorskich na ziemiach należących do Sybilli Augusty i Ludwika Tureckiego, było zniszczenie poprzedniej rezydencji w 1698 roku podczas wojny o sukcesję między Francją i Palatynatem. Pagodenburg to oczywiście jedynie pawilon ogrodowy, który stanowił mały ułamek wszystkich prac zainaugurowanych przez margrabinę. Była to wykształcona kobieta, bardzo energiczna i posiadająca wiele zainteresowań. Znała się na architekturze, rzemiosłach artystycznych, zwłaszcza tkaninach, sztuce i wszystkich aktualnościach kulturalnych. Jej przedsięwzięcia były nowoczesne, odkrywcze, jedyne w swoim rodzaju. Wśród nich: rekonstrukcja głównego pałacu Rastatt, wybudowanie nowej kaplicy w Rastatt, wybudowanie Pogodenburga w Rastatt, zbudowanie pałacyku Favorite w Rastatt, nowego kościoła św. Krzyża w Rastatt, wybudowanie domu myśliwskiego we Fremsbergu, zbudowanie pustelni w parku Favorite Rastatt, rozbudowa zamku Ettlingen i zbudowanie w nim nowej kaplicy, oraz wiele innych. Z tej długiej listy wielu budynków, o nowatorskiej architekturze, kosztownych wnętrzach i gustownych parkach, wynika że Sybilla Augusta była postacią niezwykle pracowitą i odważną, wspaniale realizowała się w roli damy - mecenasa - ideału w kulturze rokokowej.
pustelnia w Rastatt (w parku Favorite) o konstrukcji nawiązującej do chińskiej pagody.
Nowa kaplica w Rastatt - kopia kaplicy w Einseideln w Szwajcarii, gdzie znajduje się sanktuarium, do którego pielgrzymowała Sybilla Augusta.
Pałac Favorite
Pałac głowny Rastatt


Na naszą uwagę, zasługują jednak w pierwszej kolejności wnętrza, ciekawsze od architektury i o charakterze sielnie orientalizującym. Jak każda wytworna dama końca XVII wieku i doby rokoko, również Sybilla Augusta wolała usunąć się z wielkiego pałacu głównego i stworzyć dla siebie elegancki pałacyk, bardziej kameralny i pełen kobiecej elegancji. Tym właśnie był dla niej Favorite (większy niż zazwyczaj tego typu budowle), całkowicie przez nią zaprojektowany. Był on odpowiednikiem Petit Trianon Marii Antoniny, licznym drobnych rezydencji madame de Pompadour, Monbijou Zofii Hanowerskiej, Malmaison Józefiny i wiele, wiele innych.
W takich pałacach, rokokowe elegantki były niepodzielnymi władczyniami i czyniły z nich ośrodki dobrego gustu i kultury. Sybilla Augusta była wyjątkową osobą, również ze względu na to, że po śmierci swego męża w 1707 roku, stała się regentką i może właśnie dzięki temu miała taką swobodę rozporządzania swymi dobrami. Poniżej wnętrza w Favorite:

gabinet zwierciadlany z lustrami zniekształcającymi odbicie w myśl barokowej iluzji i deformacji przestrzeni. Gabinet zawiera również liczne elementy chinoiseries, np. poniżej ekran kominkowy:








 posadzka w gabinecie zwierciadlanym to mozaika różnych kamieni z grami planszowymi. Wypoczywanie na podłodze było w tamtych czasach zupełnie normalne. Damy siedziały na posadzkach, lub półleżały.

W gabinecie zwierciadlanym na ścianach wisi również kolekcja gwaszy w ramkach malowanych na wzór laki w stylu chińskim. Obrazki przedstawiają Sybillę Augustę i Ludwika Tureckiego w różnych kostiumach orientalnych tureckich i indyjskich. Sybilla Augusta urządzała również "chińskie" bankiety na wzór tych które wystawiała dla Ludwika XIV w Marly księżna Burgundzka.








 współczesne próby odtworzenia kostiumów (tanim kosztem):


 Inne pomieszczenia w Favorite, tu (prawdopodobnie) ściany wykładane tkaniną chintz z Indii

 Ściany wybijane jedwabiem z przestrzennym haftem sprowadzanym z Japonii (obraz w ramkach są również haftowane)

 błękitne i białe pasy tkaniny na ścianach o całkowitej szerokości brytu, ręcznie malowane, sprowadzane z Chin.
 Łóżko syna Sybilli z kotarami o tematyce chinoiseries

 jeden z plafonów o tematyce chinoiseries
 pokój audiencyjny w Favorite z tkaninami francuskimi. Podobno w niektórych pokojach są hafty na paneau wykonane w całości maleńkimi, szklanymi koralikami.
 pokój porcelanowy


 przykłady z kolekcji porcelany Sybilli Augusty sprowadzanej z Chin, Japonii i wykonywanej w Miśni w stylu chinoiseries.



czajniczki z laccinage -  laki. Liczne przedsięwzięcia budowlane i dekoratorskie, których podejmowała się Sybilla sprawiły, że na terenie jej włości działały założone przez nią rozmaite warsztaty rzemieślnicze, między innymi produkujące dekoracje z laki.

jeden z obrazów wiszących w Fravorite:
Jest to dama w bananie z tkaniny bizarre, przebrana za odaliskę. Wiele portretów w kolekcji Sybilli przedstawiało ją, jej rodzinę i znajomych w strojach orientalnych.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz